Olaya girmədən hüquqi fərqləri açıqlayıram

Məlum insidentlə bağlı sosial şəbəkələrdə gedən müzakirələr göstərir ki, cəmiyyətimizin hüquqi savadlılığı son dərəcə aşağıdır.

İlk növbədə onu yadda saxlamaq lazımdır ki, hər hansı hadisə baş veribsə, onun istintaqını hüquq-mühafizə orqanları aparmalıdır, sosial şəbəkələr yox.

Çünki sosial şəbəkələrdə hüquq üzrə baza təhsili olmayanların rəy və mülahizələri, günahkar axtarışları təqsirsizlik prezumpsiyasını bütün hallarda pozur.

Odur ki, hadisənin detallarına toxunmadan bir məsələni müqayisəli şəkildə araşdıraq.

SUAL: Qəsdən adam öldürməyə cəhdlə silahdan istifadə etməklə xuliqanlıq törətmə arasında hansı fərqlər var?

İSTİNAD: AR CM 29, 120 və AR CM 221.

Soyuq silahla qəsdən adam öldürməyə cəhd ilə soyuq silahla xuliqanlıq hərəkəti arasındakı əsas fərqlər niyyət, motivasiya, və törədilən hərəkətlərin nəticələri ilə bağlıdır. Bu iki cinayət növünü daha yaxşı anlamaq üçün onların hər birini ayrı-ayrılıqda tövsif edək.

X. Soyuq silahla qəsdən adam öldürməyə cəhd

Tövsif:

Niyyət: Qəsdən adam öldürməyə cəhd edən şəxs məqsədli şəkildə başqa bir şəxsin həyatını sona çatdırmağa çalışır.

Motivasiya: Bu hərəkət şəxsi düşmənçilik, qisas, maddi və ya digər mənfəət kimi spesifik motivasiyalarla törədilir.

Törədilən hərəkətlər: Törədilən hərəkətlər planlı və məqsədyönlü olur. Şəxs əvvəlcədən cinayəti törətməyi düşünür və buna uyğun hazırlıqlar görür.

Nəticə: Hadisə qurbanın ciddi yaralanması və ya həyatını itirməsi ilə nəticələnir, lakin hər hansı səbəbdən ölüm baş vermir.

XX. Soyuq Silahla Xuliqanlıq Hərəkəti

Tövsif:

Niyyət: Xuliqanlıq hərəkətləri əsasən ictimai qaydanı pozmaq və cəmiyyətə açıq-aşkar hörmətsizlik ifadə etmək məqsədi daşıyır.

Burada əsas niyyət başqalarını qorxutmaq, narahat etmək və ya ictimai nizamı pozmaqdır.

Motivasiya: Xuliqanlıq əməlləri şəxsi əyləncə, qərəzli niyyətlər və ya təsadüfi səbəblərdən törədilə bilər. Motivasiya qəsdən adam öldürmə niyyətindən daha az spesifikdir.

Törədilən hərəkətlər: Hərəkətlər daha çox impulsiv xarakter daşıyır və planlı şəkildə adam öldürməyə yönəlmir. Soyuq silah kimi vasitələr istifadə edilərək insanlara və ya əmlaka zərər vurulur.

Nəticə: Hadisə nəticəsində insanların sağlamlığına zərər dəyə bilər, lakin əsas məqsəd adam öldürmək deyil. Daha çox ictimai narahatlıq yaratmaq və qorxu salmaq məqsədi güdülür.

Fərqlərin tövsifi

Niyyət və Motivasiya: Qəsdən adam öldürməyə cəhd etmək, xüsusi bir şəxsi öldürmə niyyəti ilə edilir, xuliqanlıq isə ictimai qaydanı pozmaq və başqalarını qorxutmaq üçün impulsiv və ya qərəzli hərəkətlərdən ibarətdir.

Planlaşdırma və Məqsəd: Qəsdən adam öldürməyə cəhd planlı və məqsədyönlüdür, xuliqanlıq isə daha çox ani və plansız hərəkətlərdən ibarətdir.

Hərəkətlərin xarakteri: Qəsdən adam öldürməyə cəhd edən şəxs birbaşa qurbanı hədəfə alır və ölümə səbəb ola biləcək hərəkətlər edir. Xuliqanlıqda isə soyuq silah istifadə edilsə də, əsas məqsəd adam öldürmək deyil, ictimai qaydanı pozmaq və narahatlıq yaratmaqdır.

Nəticə: Qəsdən adam öldürməyə cəhd daha ağır nəticələrə səbəb olur və ölümlə nəticələnə bilər, lakin xuliqanlıq əsasən narahatlıq və qorxu yaratmaqla məhdudlaşır.

Hüquqi cəza

Qəsdən Adam Öldürməyə Cəhd: Bu cinayət daha ağır hesab edilir və müvafiq olaraq daha ağır cəza tədbirləri ilə nəticələnir.

Xuliqanlıq: Bu cinayət nisbətən daha yüngül hesab edilir və buna görə də daha az ciddi cəzalar tətbiq olunur.

Bu fərqlər hüquqi cəhətdən də fərqli cəza tədbirlərinin tətbiq edilməsini zəruri edir.

Taleh ŞAHSUVARLI