Fransada siyasi böhran tüğyan edir... Media nə yazır? - ARAŞDIRMA

Fransa Milli Assambleyası Mişel Barnier hökumətinə etimadsızlıq səsverməsi verib. Cəmi 90 günlük xidmətdən sonra istefa verməlidir. Millət vəkilləri ölkə prezidenti Emmanuel Makronu da vəzifəsindən getməyə çağırıblar.

Reuters: Fransa hökuməti 1962-ci ildən bəri ilk dəfə istefa verəcək

Fransanın baş naziri Mişel Barnier dekabrın 5-də ifrat sağçı Milli Mitinq və solçu Yeni Xalq Cəbhəsinin deputatları onun hökumətini devirmək üçün səs verdikdən sonra istefa verəcək və Fransa altı ayda ikinci böyük siyasi böhrana sürüklənəcək. Avropa Birliyinin keçmiş Brexit müzakirəçisi müasir Fransa tarixində ən qısa ömürlü baş nazir olacaq. 1962-ci ildə Corc Pompidudan sonra heç bir Fransa hökuməti etimadsızlıq səsverməsi ilə üzləşməyib.

Həddindən artıq sol və həddindən artıq sağçı Barnieri qeyri-populyar büdcəni nəzarətdən çıxan, səsvermə olmadan dayandırılmış bir parlamentə məcbur etmək üçün cəzalandırdı.
Büdcə layihəsində kəsiri azaltmaq üçün 60 milyard avro qənaət nəzərdə tutulurdu. Barnierin istefası Milli Mitinqin lideri Marine Le Penin işçilərə qarşı çox sərt olduğunu söylədiyi büdcə ilə bağlı həftələrlə davam edən gərginliyə son qoyacaq.

Etibarsızlıq səsverməsi yayda növbədənkənar parlament seçkiləri keçirmək qərarı ilə hazırkı böhranı təhrik edən Makronun mövqeyini zəiflədib. Fransa sabit hökumət və yeni büdcə olmadan ili başa vurmaq riski daşıyır. Bu da öz növbəsində bütün Avropa İttifaqını zəiflədəcək.

Politico: Le Pen Makronu istefaya çağırır

Siyasi xaos getdikcə daha çox qanunvericinin səlahiyyət müddəti 2027-ci ilə qədər davam edəcək Makronun istefasını tələb etməyə sövq edir. Bu, müasir Fransa siyasətində demək olar ki, görünməmiş bir addım olardı. Makronun ofisi prezidentin dekabrın 5-də saat 20:00-da müraciət edəcəyini bildirib.

Səsvermədən əvvəl çıxış edən ifrat sağçı lider Marin Le Pen deyib ki, Makron istefaya getməsə, “təkəbbürünə görə Fransanı qurban verəcək”. "Emmanuel Makron son 7 ildə millətin təməllərinə hücum edir". Le Pen ölkəni [ Makronun istefasından sonra] düşdüyü vəziyyətdən təkbaşına çıxara bilər”.

İfrat solçu Fəthedilməmiş Fransa partiyasından Mathilde Panot səsvermənin "Makronun bütün siyasətinin" məğlubiyyəti olduğunu qeyd edib. O, həmçinin prezidenti istefaya çağırıb. O vaxta qədər dövlət başçısı baş nazir postuna yeni namizəd təklif etməlidir.

Washington Post: Fransada böhran Almaniyada hökumətin devrilməsi fonunda baş verdi

Fransa parlamentində etimadsızlıq səsverməsi hökumətin dağılmasına səbəb olub, ölkəni siyasi xaosa sürükləyib və avro zonasının ikinci ən böyük iqtisadiyyatı ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Sabit hökumət qura biləcək siyasi namizədlərin olmaması vəziyyəti daha da pisləşdirir. Siyasi dinamikanı dəyişə biləcək yeni parlament seçkilərinin yaya qədər keçirilməsi mümkün deyil.

Almaniya hökumətinin çöküşündən bir neçə həftə sonra Fransada baş verən qarışıqlıq Avropanın iki ən güclü ölkəsini nəzarətdən çıxarmaqla hədələyir; Avropalı rəsmilər ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın ticarət müharibəsinə başlayacağı və ya Ukraynaya yardımı kəsəcəyi təqdirdə çevrilişə hazırlaşmalı olduqları barədə xəbərdarlıq edir.

Fransadakı siyasi böhran maliyyə böhranına çevrilmək təhlükəsi yaradır; İnvestorları ölkənin ÜDM-in 6 faizindən çoxunu təşkil edən son dərəcə yüksək büdcə kəsirinin aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulmuş silsilə tədbirlərin taleyi narahat edir. Bu, Aİ-nin 3%-lik hədəfindən xeyli yuxarıdır.

Bloomberg: Fransada baş nazirliyə namizəd yoxdur

Makron 2025-ci ilin büdcəsini çəkişmələr içərisində olan parlamentdən keçə biləcək bir baş nazir tapmalıdır. Amma istənilən yeni lider Mişel Barnierin kabinetinin süqutuna səbəb olan eyni maliyyə çətinlikləri ilə üzləşəcək. Nazirlər hələlik müvəqqəti vəzifələrini davam etdirəcəklər. Barnier vergiləri toplamaq və minimum xərcləri təmin etmək üçün fövqəladə qanunlardan istifadə edə biləcək.

Yeni baş nazirin təyin edilməsi üçün yalnız Fransa prezidenti məsuliyyət daşıyır, lakin qərar qəbul etmək üçün konstitusion müddət yoxdur və aşkar namizəd yoxdur; Makronun Barnierlə bağlı qərar verməsi təxminən iki ay çəkdi. Təyin edildikdən sonra yeni baş nazir prezident tərəfindən təyin olunan Nazirlər Kabinetini təklif edir və daha sonra 2025-ci il üçün yeni büdcə qanun layihəsini parlamentə təqdim etməlidir.

Le Pen başqa hökumətlə büdcə məsələsində partiyası ilə işlədiyi təqdirdə onunla işləməyə hazır olduğunu bildirib. Makronun müttəfiqlərinin Yeni Xalq Cəbhəsindəki sosialistləri öz tərəfinə çəkməyə və növbəti namizədi razılaşdırmağa çalışacaqlarına işarələr var.

BBC News: Fransanın böhranı dərhal həll edilməyəcək

Fransadakı siyasi böhranın əsas səbəbi hələ də qalmaqdadır. Bu, Milli Assambleyanın təxminən üç bərabər bloka bölünməsidir, heç biri digəri ilə məşğul olmağa hazır deyil. Nəticədə müxalifəti təşkil edən iki blok həmişə hakimiyyəti təşkil edən bloku devirə biləcək. Çoxları üçün bu, Beşinci Respublikanın institutlarının gələcəyinin risk altında olduğu bir rejim böhranıdır.

Bir çox şərhçinin qeyd etdiyi kimi, monarxiya instinktləri və şaquli güc hissi ilə Fransa heç vaxt kompromis mədəniyyətini inkişaf etdirməmişdir. Beləliklə, bugünkü parlamentdə Makronun iyunda buraxılmasından sonra seçicilərin yaratdığı üç blokun administrasiya üçün konstruktiv mühit yarada bilmədiyi məlum oldu.

Bəziləri bunu Fransanın illərdir iqtisadi reallığı qəbul etməkdən və spiral hökumət xərclərini cilovlamaqdan imtina etməsinin nəticəsi kimi görür. Nəticə heç bir hökumətin həyata keçirə bilmədiyi və ancaq ixtisarlarla həll oluna biləcəyi büdcə kəsiridir. Fransa bu çətin qərarı yalnız iqtisadi uçurumla üzləşdiyi zaman verəcək.

Mövsüm

AzNews.az