STEAM Azərbaycan Festivalı

Son illərdə Azərbaycanda elm və texnologiya sahəsində baş verən yeniliklər və gənclərin bu sahələrə marağının artması ölkəmizin gələcək inkişaf strategiyasının mühüm hissəsinə çevrilib. Bu baxımdan, STEAM Azərbaycan Festivalı özünəməxsus yanaşması və məqsədləri ilə diqqət çəkir. Festival Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü və Elm və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə həyata keçirilən "STEAM Azərbaycan" layihəsinin tərkib hissəsidir. Bu layihənin məqsədi təkcə şagirdlərə elmi bilikləri aşılamaq deyil, həm də onları gələcəyin mühəndisləri, proqramçıları və dizaynerləri kimi formalaşdırmaqdır.

STEAM təhsil metodu — Elm (Science), Texnologiya (Technology), Mühəndislik (Engineering), İncəsənət (Art) və Riyaziyyatın (Mathematics) inteqrasiyasına əsaslanır. Bu inteqrasiya isə sadəcə fənləri öyrətməkdən ibarət deyil; uşaqlara problem həll etmə bacarığını, yaradıcı və tənqidi düşünməyi, əməkdaşlıq edərək bir layihəni sonadək icra etməyi öyrətməkdir. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində bu yanaşma artıq illərdir tətbiq olunur və müsbət nəticələr verir. Azərbaycan da bu modeli uğurla tətbiq edərək, gələcəyin peşəkarlarını yetişdirir.

STEAM Azərbaycan Festivalı ilk dəfə 2021-ci ildə keçirilib və artıq ənənəyə çevrilib. Festivalın məqsədi yalnız sərgilər və yarışmalar təşkil etmək deyil. Əsas hədəf - XXI əsr bacarıqlarını təbliğ etmək, şagirdləri elmə və texnologiyaya cəlb etmək, onlara mühəndislik və proqramlaşdırmanın ilkin sirlərini öyrətməkdir. Əlavə olaraq, bu festivallar gəncləri ətraf mühit problemlərinə, su ehtiyatlarının səmərəli istifadəsinə və alternativ enerji mənbələrinə dair innovativ həllər hazırlamağa təşviq edir.

Maraqlıdır ki, festivalda təqdim olunan oyunlar və layihələr xüsusi meyarlara əsasən seçilir. Bu meyarlar, ilk növbədə, ideyanın yeniliyi, funksionallığı və cəmiyyətə faydası üzərində qurulur. Yəni, təkcə bir oyunun texniki cəhətdən necə hazırlandığına deyil, onun hansı sosial və ya ekoloji məsələlərə toxunduğuna da xüsusi diqqət yetirilir. Məsələn, bu il təqdim olunan layihələr arasında Qarabağ bölgəsinin bərpası və ekologiyasını əks etdirən oyun və proqramlar xüsusilə diqqət çəkdi. Bu, onu göstərir ki, gənclərimiz yalnız texnologiya ilə maraqlanmır, həm də milli dəyərlərimizi və aktual problemlərimizi bu sahəyə gətirməyə çalışırlar.

Azərbaycanlı oyun tərtibatçıları üçün bu festival əsl ilham mənbəyidir. İştirakçılar arasında 4-cü sinifdən tutmuş 9-cu sinifə qədər müxtəlif yaş qruplarından olan şagirdlər var. Onlar Scratch, Unity kimi platformalarda öz oyun və layihələrini hazırlayır, komandalarla işləyir, yaradıcı prosesə tam cəlb olunurlar. Bu, həm onların proqramlaşdırma bacarıqlarını artırır, həm də layihə idarəçiliyi və komanda işini öyrədir. Dünyanın bir çox ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanda da oyun sənayesi yeni formalaşır və məhz belə təşəbbüslər gənclərin bu sahəyə marağını daha da artırır.

Beynəlxalq təcrübəyə baxsaq, məsələn, Türkiyədə "GameX" və ya Finlandiyada keçirilən "Slush" tədbirləri oyun sənayesinin inkişafında mühüm rol oynayıb. STEAM Azərbaycan Festivalının da bu cür beynəlxalq səviyyəyə çıxması üçün böyük potensialı var. Bu, yalnız yerli bazarla məhdudlaşmır, gələcəkdə beynəlxalq əməkdaşlıqlara, xarici investorların marağına və Azərbaycanın qlobal oyun sənayesində mövqeyinin güclənməsinə zəmin yaradır.

Festival mədəniyyət və innovasiyanı da birləşdirir. Burada təkcə texniki biliklər deyil, həm də milli dəyərlər təbliğ olunur. Məsələn, bəzi oyun layihələrində Azərbaycanın qədim qalaları, musiqi alətləri və folkloru oyun məkanlarına çevrilir. Bu isə gənclər arasında mədəniyyətin yeni formada yaşadılmasına səbəb olur. Koreyanın texnologiyanı mədəniyyətlə sintez edərək dünya bazarına çıxardığı "K-pop" fenomeni kimi, biz də öz mədəniyyətimizi rəqəmsal məhsullarla dünyaya tanıda bilərik.

Texnologiya və mədəniyyətin sintezi, xüsusilə gənclər arasında çox aktuallaşıb. Bu gün oyunlar təkcə əyləncə vasitəsi deyil, həm də təhsil və mədəniyyət platformasıdır. Məsələn, festivalda təqdim olunan "Azərbaycan Qala Oyunu" layihəsində şagirdlər Qarabağın tarixi abidələrini virtual məkanda canlandıraraq oyunçulara təqdim ediblər. Belə layihələr, həm texnologiya biliklərini artırır, həm də tariximizə marağı artırır.

STEAM Azərbaycan Festivalının gələcək perspektivləri də kifayət qədər genişdir. Artıq bu festival işğaldan azad edilmiş ərazilərdə və Naxçıvanda da həyata keçirilir. Yaxın illərdə daha çox beynəlxalq iştirakçının cəlb olunması, "STEAM Camp"ların təşkili, "Hackathon" və "Game Jam" formatlı tədbirlərin keçirilməsi planlaşdırılır. Bu isə Azərbaycanın innovativ gənclərinin dünya miqyasında öz sözlərini deməsinə imkan verəcək.
Davamlılıq məsələsinə gəldikdə isə, festival Elm və Təhsil Nazirliyi və Təhsil İnstitutunun güclü dəstəyi ilə həyata keçirildiyi üçün sabit və uzunmüddətli inkişaf üçün zəmanətlidir. Eyni zamanda, STEAM Mərkəzlərinin fəaliyyəti və yeni layihələrin tətbiqi ilə bu ekosistem daha da genişlənir.

Sonda onu deyə bilərik ki, STEAM Azərbaycan Festivalı yalnız təhsil və texnologiya tədbiri deyil; bu, Azərbaycanın gələcəyinə, gənclərin yaradıcı potensialına və qlobal oyun və texnologiya bazarında iştirakına aparan yoldur. İndi əsas məsələ, bu təşəbbüsləri davamlı etmək, gənclərin ideyalarına dəstək vermək və onlara beynəlxalq səviyyədə çıxış imkanları yaratmaqdır.

Günay ƏKBƏROVA,

Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın katibi